---

Net als de vorige jaren zijn de beide ouder valken de hele zomer en winter vrijwel dagelijks bij de OLV-toren of bij de hoge kantoren bij het spoor te vinden. Ze zijn ook regelmatig op de webcams te zien als ze samen al kakelend op het rooster landen. Meestal gaat Pa direct in de nestkast om het broedkuiltje in het grind te inspecteren. Als Moe daarna ook binnenkomt kakelen ze even fel tegen elkaar, waarna Pa (meestal met een snoekduik) snel uit de nestkast verdwijnt. Moe zit vaak nog uren lang op het rooster om zich heen te kijken. 

Op vrijdagmiddag 15 januari is de beschermkap van de binnencamera schoongemaakt - die was vorig jaar door de jonkies ondergepoept (ze kunnen blijkbaar hoog spuiten !). Ook de toplaag grind met oude veren en botjes is verwijderd, en een laagje schoon grind aangebracht. De valken waren op de toren aanwezig en vlogen even een paar rondjes, maar zonder alarmroep : dat is alleen in de broedtijd. De volgende morgen wordt de schone kast door beide valken geinspecteerd en een begin gemaakt aan een nieuw broedkuiltje. Ook is te zien dat ze kleine steentjes inslikken : nodig voor een betere spijsvertering.

                    

de vuile nestkast (met camera)        Moe houdt e.e.a. in de gaten

Een week later worden er al prooioverdrachten gezien, waarbij Pa een prooi op het rooster brengt, die dan direct door de aanvliegende Moe wordt weggegrist en meegenomen. Het is onderdeel van de balts - waarbij Pa laat zien dat hij een goed jager is. Straks moet hij in zijn eentje voor de aanvoer van alle prooien zorgen in de periode dat er gebroed wordt.

Half februari wordt er regelmatig een duif in de nestkast gezien.  Duiven zitten overal op de toren en zoeken nu ook nestplekken. Tot nu toe ontsnapt de duif telkens net op tijd als er een valk aankomt. Dat gaat waarschijnlijk binnenkort een keer fout. 

Eind februari zijn er zelfs twee duiven tegelijk in de kast te zien, die net ontsnappen als Moe thuis op het rooster komt. Later begint er eentje al takjes voor een nest naar binnen te brengen. Een tweede stel duiven heeft hetzelfde plan... Er wordt een duikaanval van een valk op een duif gezien, en daarna is er weinig last meer van duiven in de kast. Wel zitten ze elders op de toren.

Begin maart : Moe brengt de nachten door op het rooster. Gelet op de vorige jaren, zal het eerste ei waarschijnlijk rond 8 maart gelegd worden. Maar het is als elk jaar : gewoon afwachten.

Vrijdag 5 maart zit Moe de hele dag regelmatig langdurig in de nestkast, en plukt dan wat aan het grind langs de rand. Pa komt ook even kijken, ziet dat er nog geen ei ligt en vertrekt al snel.

De volgende dag, op zaterdagmiddag 6 maart om 15.55 uur is het wel echt raak : het eerste ei is gelegd !

  

Moe blijft bij het ei in de kast, en Pa krijgt het nieuws al snel te horen als hij op het rooster komt. Om 18 uur brengt hij een prooi, die Moe elders gaat oppeuzelen, terwijl Pa op het rooster zit - in de broedperiode komt er geen voedsel in de kast. Na een half uurtje komt Moe weer terug. Hoewel ze op het ei gaat zitten, is het echte broeden nog niet begonnen - dat is meestal pas na het derde ei. Dan blijven de eieren niet open liggen, maar wisselen de valken elkaar direct op. De volgende morgen, als Pa oppas op het rooster heeft, gaat hij even de nestkast in om het ei te bewonderen. Het volgende ei wordt pas maandag verwacht : er zitten altijd een paar dagen tussen de eieren.

Voor het tweede ei moet toch iets langer dan maandag gewacht worden : 's nachts rond 3.40 uur (9 maart) is het tweede ei voor het eerst te zien. Om 6.45 uur komt Pa op het rooster en verlaat Moe de kast. Hij neemt het een kwartiertje over, en brengt haar om 7.30 uur een prooi als ontbijt, die ze elders gaat oppeuzelen. 

    

Moe met het net gelegde tweede ei                     Pa past even op de twee eieren

Donderdagmoren 11 maart liggen er nog steeds twee eieren. Om 7.15 uur, als Pa op de eieren zit, komt Moe op het rooster met blijkbaar een alarmmelding - waarop Pa direct in actie komt, met Moe achter zich aan. Blijkbaar is er een derde valk in de buurt, die weggejaagd moet worden.

Die dag wordt het derde ei nog niet gelegd, maar zoals verwacht : weer midden in de nacht. Het juiste tijdstip is lastig te bepalen, want Moe laat niets zien, tot ze vrijdag 12 maart rond 1.30uur even naar buiten gaat (om op het rooster een luchtje te scheppen en een plasje te doen) - dan komt ook het derde ei eindelijk vol in beeld.  Om 8.30 uur neemt Pa het een half uurtje over. Waarschijnlijk gaat het continue broeden vandaag beginnen.

  

Pa ziet derde ei voor het eerst

We verwachten dat er (net als de vorige jaren) nog wel een vierde ei gelegd zal worden. Inmiddels zijn de valken overgegaan tot serieus broeden : de eieren zullen vanaf nu hooguit maar een paar minuten onbedekt blijven. Het broeden duurt circa een maand. Uitgaande van vorige jaren kan het uitkomen van het eerste ei dan verwacht worden rond 14 april.

Zondagmorgen 14 maart laat Moe rond 9.15 uur het vierde ei zien. Pa (die deze morgen al eerder een tijdje de beurt heeft gehad) ziet om 10 uur voor het eerst de vier eieren als hij het broeden weer een half uurtje overneemt. Hij past er nog net overheen.

    

Moe met het net gelegde vierde ei                           Pa voor het eerst met de vier eieren

De komende weken (tot half april) zal er weinig interessants meer op de camera's te zien zijn : een broedende valk, die geduldig op de eieren zit.

Soms is het lastig te bepalen of het (grotere) Moe of (kleinere) Pa is. Het is meestal wel goed te zien als de valk de kast binnenkomt : Pa huppelt vaak opgewekt naar binnen, terwijl Moe dat veel bedachtzamer doet. Ook aan de pootringen zijn ze dan herkenbaar : Moe heeft zilverkleurige ringen aan beide poten; Pa heeft rechts geen zilveren, maar een lange oranjekleurige ring. Bij Moe is links duidelijk haar nummer 1PF af te lezen.

De valken blijken goed op elkaar ingespeeld na al die jaren samen : de wissels van broedvogel zijn telkens zeer strak. Vaak meldt de aflossing zich op het rooster en gaat binnen een minuut al op de eieren. Pa komt meestal tussen 6 en 7 uur, en zit dan zo'n twee uur tot Moe hem weer aflost. Dat wisselen gebeurt nog een paar keer op de dag en rond 18 uur komt Moe voor de nachtperiode. 's Nachts wordt niet gewisseld.

De (tientallen) duiven op de toren zijn ook nog zeer actief, hoewel ze niet meer in de nestkast zelf komen - die is nu blijvend bezet door de valken. Wel zijn ze elders op de toren bezig om hun nesten te bouwen. Blijkbaar zitten er 26 maart een paar boven op de nestkast, want Pa zit voortdurend naar boven te kijken. Uiteindelijk wordt het hem te gortig en stormt hij naar buiten om orde op zaken te gaan stellen. Even later keert hij weer terug op de eieren. Waarschijnlijk heeft hij de duiven alleen weggejaagd - er is in al die jaren maar zelden gezien dat een valk een rondvliegende duif bij de toren pakte.  

            

snelle wissel op het rooster                    Pa duikt de kast uit om de duiven te verjagen

Begin april : alles gaat nog steeds prima volgens planning, met telkens strakke wissels, waarbij de eieren niet langer dan een minuut onbedekt zijn. Heel soms als een derde valk uit het territorium moeten worden verjaagd, gaat ook de broedende valk even helpen - maar ook dat duurt niet lang.

Tweede Paasdag (5 april) is het koud met af en toe sneeuwbuien. Moe zit 's morgens na haar ontbijt al drie kwartier op het rooster en gaat dan uiteindelijk de nestkast binnen. Ze stuurt Pa van de eieren af, en de kou in - en neemt het broeden voor de rest van de dag (en de nacht) over. Zelfs de volgende dag (met meer sneeuwbuien) blijft ze zitten als Pa zich (erg laat) om 11.30 uur op het rooster meldt. En ook om 14 uur laat ze hem het broeden niet overnemen. Pas om 20.30 uur verlaat ze de kast en een minuut later arriveert Pa en gaat snel op de eieren. Een uur later neemt Moe het al weer over.

  

Moe komt binnen en jaagt Pa de kast uit

Gelukkig is de wisseling de volgende dag (7 april) weer normaal : om 9 uur (in de stromende regen) neemt Pa de wacht over. Wel komt Moe al snel na haar ontbijt op het rooster zitten om zich te poetsen, en vliegt om 10.45 uur weg. Om 12 uur keert ze terug en jaagt in de kast Pa van de eieren, die in de regen wegvliegt. Hij heeft tussen 16.00 en 17.30 uur weer een beurt en dan neemt Moe het al voor de nacht over.

Nog een weekje te gaan...

Zondag 11 april rond 13.45 uur is er een derde valk in de buurt - Moe verlaat de nestkast om die weg te jagen, terwijl Pa zolang op de eieren past. Even later komt Moe terug, gevolgd door de derde valk. Dan gaat Pa er achteraan en jaagt hem weg. Nog maar een paar dagen te gaan...

Uitgaande van de vorige jaren wordt het uitkomen van het eerste ei verwacht rond woensdag 14 april, dus het wordt nu spannend. Maar helaas, dat is de natuur : die dag blijven alle eieren nog heel - we moeten nog even geduld hebben.

Ook donderdagmorgen 15 april blijken bij de wissels om 8.30, 9.45 en zelfs om 16.10 uur alle vier eieren nog heel. We wachten rustig af, lang kan het niet meer duren. Als Moe om 19.35 uur de wacht weer overneemt is er een gaatje in één van de eieren te zien.

Net na 22.35 uur is even een kapot ei te zien, het eerste jong van dit jaar is er blijkbaar uit !

In de loop van de nacht wordt het kapotte ei apart gelegd. Op vrijdag 16 april blijkt dat er rond 4 uur een tweede ei is gebroken - de lege dop wordt door Moe opgegeten. Af en toe lijken er 's nachts twee donzen bolletjes zichbaar onder de veren van Moe. Maar pas om 8.45 uur, als Pa met een vers prooitje op het rooster verschijnt en Moe dat ophaalt voor de eerste voedingsbeurt, komen de twee jonkies voor het eerst heel duidelijk in beeld.  Nog twee eieren te gaan.

 

Moe geeft de eerste voedingsbeurt

Om 13.15 uur verlaat Moe de nestkast en mag Pa een uurtje op de twee eieren en de twee jonkies passen. 

  

Pa neemt zijn eerste wacht waar                   Moe komt terug en Pa (voor) verlaat de kast

Hoewel de verwachting was dat 's nachts wel een derde ei zou zijn uitgekomen, blijkt zaterdag 17 april om 8 uur - als Pa een prooitje komt brengen - dat er naast twee hongerige open bekkies ook nog twee eieren liggen. We moeten geduld hebben.

 

Zaterdagmorgen bij het ontbijt 

's Middags rond 14 uur verlaat Moe de kast en blijken er nog steeds twee eieren te liggen - hoewel eentje duidelijk is aangepikt en er beweging in is waar te nemen.   Even later komt Pa met een prooitje, en hij besluit dat zelf te gaan voeren. Normaal laat Moe dat (zeker de eerste dagen) niet toe : zij doet alle voedingen en hij hoeft alleen voor de aanvoer te zorgen. Hij lijkt dan ook vaak schichtig over de schouder naar buiten te kijken.  Als hij klaar is gaat hij op de eieren en jonkies passen, tot Moe om 15.30 uur terugkomt - met een prooitje - en Pa snel uit de kast verdwijnt. 

   

Pa voert voor het eerst de twee kleintjes       het aangepikte 3e ei, met al beweging erin

Rond 18.30 uur legt Moe een lege dop aan de kant : het derde jong zal eruit zijn. Nu nog wachten om het te zien. Dat hoeft niet lang, want om 20 uur gaat Moe een prooi ophalen en past Pa even op de drie kleintjes. Het laatste ei lijkt inmiddels ook aangepikt, dus het vierde jonkie zal er vanavond wel uitkomen. Na achten komt er een halve dop onder Moe vandaan en rond negen uur is er even een nattig kuiken te zien.

Zondagmorgen 18 april blijkt dat het vierde ei wel is aangepikt, maar nog niet uit : er zijn bij de voeding enkel drie hongerige jonkies en het aangepikte ei te zien. Het ei, dat rond 8 uur wat apart was gerold, wordt weer bijgeschoven en er wordt verder op gebroed. Soms is het ei goed zichtbaar, met duidelijk beweging in het gaatje - mooi om te zien dat het jonkie zelf het ei moet openbreken. Er volgen spannende uren, maar de hele dag gaat voorbij zonder dat het jong eruit komt. Wel ziet Pa weer kans om de jonkies af en toe te voeren - iets wat gebleken is dat hij graag doet, maar meestal door Moe niet wordt toegestaan.

    

het weggerolde 4e ei       de hele dag is er beweging in het ei te zien

Nadat Moe vroeg in de avond de nachtwacht heeft overgenomen neemt ze helaas volledig het zicht op de jonkies en het ei weg. Uit niets blijkt dat er 's nachts iets speciaals gebeurt, of dat er eierdoppen in het zicht komen. Dus maandagmorgen19 april is het nog steeds onduidelijk - we moeten wachten op de eerste voedingsbeurt.  Eindelijk om 9 uur komt Pa met het ontbijt en dan zien we drie hongerige jonkies, maar ook nog steeds het vierde ei - het is niet uitgekomen. Dat gaat hoogstwaarschijnlijk ook niet meer gebeuren - triest, maar dat is de natuur. We zijn benieuwd wat de valken met zo'n ei gaan doen.

De verzorging van de drie jonkies gaat stug door : ze zijn nu al groter dan het ei waar ze uitkwamen. Bij elke voerbeurt gaat het voeren door tot geen van de jonkies meer bedelt : als ze genoeg hebben vallen ze vanzelf in slaap. Daardoor krijgen in principe alle jonkies voldoende te eten - als de eerste gulzigaards vol zitten houden ze op met bedelen en krijgt het volgende jonkie een kans. 
 's Middags om 15.15 uur als Moe even weg is, komt Pa voeren.  Als Moe even later ook met een prooitje aankomt wordt hij zowaar door Moe niet weggejaagd, maar gaat zij vanaf de andere kant ook voeren. De jonkies komen niets te kort !

Dinsdag 20 april gaat Moe om 7 uur voor ontbijt een prooi halen om te voeren. Als ze het restant heeft weggebracht gaat ze weer op de drie jonkies en het ei zitten. Tussendoor komt Pa even oppassen. Het ei ligt bij de drie jonkies, en ze doen of er nog op gebroed moet worden.

In de broedperiode zorgt Pa in zijn eentje voor het jagen en aanvoer van prooien. Ergens op de toren heeft hij een voorraadje aangelegd, zodat er altijd wat te eten valt. Vorige jaren was dat o.a. in de "krullen" in de gevels onder de tweede omloop, maar die plekken zijn nu ingenomen door duiven die er hun nesten hebben gemaakt. Waarschijnlijk zijn de waterspuwers van de derde omloop en de top van de toren (de ui) nu in gebruik als opslagplek.

Donderdag 22 april is er 's middags een derde valk in de buurt van de toren en zowel Pa als Moe laten de jonkies een tijdje alleen om te proberen die te verjagen. Dat lukt blijkbaar en de rust keert weer.  Om 17 en 18 uur wordt gewoon gevoederd.

Vrijdag 23 april : de eerste twee jonkies zijn nu een week oud. Het verschil met nummer drie (dat twee dagen later uit het ei kwam) is nog goed te zien - zo snel groeien ze. Ze passen nog maar net onder Moe als ze oppast en ze warm houdt. Bij Pa lukt dat al niet meer. Het verschil met een week geleden is goed te zien aan het niet uit gekomen ei. Dat wordt nog wel steeds bij de jonkies geschoven alsof er op gebroed moet worden. Verwachting is dat het ei uiteindelijk aan de kant zal worden  gelegd of opgegeten.  

Zaterdagavond zijn de kleintjes vóór de nacht zo vol gepropt dat ze de snaveltjes niet meer openen, hoe hard Moe ook aandringt. Vlak daarna knabbelt Moe wat aan het ei, maar laat het nog steeds bij de jonkies ligggen.

Maandag 26 april - het ei ligt er nog steeds, al is het al behoorlijk aangevreten. Om 17.30 uur besluit Moe om het restant van het ei op te ruimen - ze neemt het mee naar buiten en vliegt er mee weg.   Vandaag heeft ze de jonkies al een paar keer meer dan een half uur alleen gelaten. De temperatuur is nu 's middags hoog genoeg - de jonkies hoeven dan niet meer warm gehouden te worden; wel 's nachts natuurlijk. Pa komt tegen 18 uur ook even kijken, maar daar passen de jonkies nu helemaal niet meer onder ! 

       

het aangevreten 4e ei             Moe pakt het restant op         en neemt het mee naar buiten  

 

Dinsdag 27 april (Koningsdag) : al om 6 uur komt het ontbijt, een uurtje later gevolgd door nog meer eten. Pa is er druk mee. Helaas vallen beide camera's rond 10 uur in storing - ze blijven het laatste beeld herhalen. We moeten wachten op herstel, maar vanwege Koningsdag is niemand bereikbaar. Geduld.

Bij het onderzoek op woensdag naar de storing bleek dat er nieuwe onderdelen nodig waren. Die zijn besteld en als alles goed gaat draaien de webcams vrijdag 30 april weer. Nog even geduld.

De storing valt mee : donderdagmorgen 29 april rond 10.30uur draaien beide webcams alweer. Met dank aan de betrokken technici voor de snelle akties. De valkjes hebben er niets van gemerkt, en zijn intussen weer een stuk groter gegroeid. Buiten regent het de hele dag, en Moe is behoorlijk doorweekt als ze komt voeren. 

 

Vrijdag 30 april zijn de oudste twee jonkies twee weken oud. Het verschil met het jongste is twee dagen, en het verschil in grootte is goed te zien. Het kan ook zijn dat het een mannetje is - die zijn kleiner.  De jonkies worden nu actiever : ze kibbelen om het eten, proberen zelf al restjes op te pakken, en af en toe met de vleugeltjes te klapperen. Moe voert ze de complete prooi - met pootjes, snaveltjes en kleine veertjes. Ze worden steeds langer alleen gelaten - al is Pa of Moe nooit ver weg, maar zit ergens dichtbij op de toren.  

      

Pa past even op                       lekker knuffelen                      met pootje en al naar binnen

 

Begin mei : pa zorgt voor regelmatige aanvoer van de nodige prooien - we zien o.a. spreeuwen, duiven, een soort steltloper en enkele gierzwaluwen (net terug uit Afrika). 

   <  een gierzwaluw als prooi

Vaak blijken de jonkies 's avonds door Moe zo vol gepropt dat ze 's morgens bij het ontbijt nauwelijks belangstelling hebben. Meestal past Pa dan een tijdje op de kleintjes, die rustig liggen te slapen. Ze zijn flink gegroeid, en gaan nu wat meer de nestkast verkennen, en de vleugeltjes af en toe spreiden - de vleugelpennen zijn al zichtbaar. Ook spuiten ze hun poep steeds hoger : de afschermkap van de camera is al geraakt.    

      

aanvoer prooi              prooioverdracht          voeding                        oppas bij nestkast

 

Vrijdag 7 mei zijn de oudste twee drie weken oud. Pa komt al om 6 uur Moe aflossen als zij elders wat gaat eten. De jonkies moeten nog even wachten op hun ontbijt : om 9 uur komt Moe met een spreeuwtje. Die is binnen 5 minuten schoon op - veren, snavel en poten. Ook om 11 uur gaat een spreeuwtje schoon op. Om 15 uur komt een watervogel binnen - Moe krijgt die nauwelijks in de nestkast, dus die krijgen ze niet helemaal op.

 

Ze weten nog niet dat het een spannende dag wordt : 's avonds tussen 8 en 9 uur zullen ze worden geringd. Dat gebeurt buiten de nestkast, en is dus niet zichtbaar op de webcams. Als de ringers van de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken naar boven gaan, zitten beide ouders op de toren - Moe zelfs op het rooster en ze ziet ze aankomen. Al snel gaan beide ouders op de vleugels met de luide alarmroep. Pa geeft het (zoals elk jaar) als eerste op, maar Ma houdt het wel lang vol en komt zelfs even op de balustrade kijken bij de ringers.  

Die hebben de drie jonkies uit de kast gehaald en door wegen en meten van klauw en vleugel, wordt de leeftijd en het geslacht van een kuiken bepaald. Hoewel twee duidelijk wat groter zijn (dat kan duiden op vrouwtjes), blijkt ook de kleinste (en jongste) dit keer geen mannetje, maar ook een vrouwtje : dus dit jaar drie vrouwtjes.

Ze krijgen twee zilverkleurige ringen : eentje (de witte kleurring) met een grote zichtbare code van 3 letters/cijfers - deze is van grotere afstand (met een telescoop of op scherpe fotos) afleesbaar.  Op de andere ring (aan de andere poot) staat veel meer informatie voor het Vogeltrekstation. 

Tijdens het meten en ringen verzetten de jonkies zich wel en roepen luidkeels, maar zodra ze weer los gelaten worden, zitten ze nieuwsgierig om zich heen te kijken - ze hebben natuurlijk nog nooit mensen gezien. Als ze terug in de kast worden gezet, reageren ze eventjes agressief naar elkaar - een vreemde reactie, die niet vaak wordt gezien. Maar na een paar minuten kruipen ze weer vredig bij elkaar om samen te gaan slapen.

 

    

    

 

      

wegen                        meten klauw              meten vleugel             ringen 

      

    

de portretjes van het drietal dames

 

Zondag 9 mei : de jonkies worden nu steeds meer zelfstandig : ze leren op hun onhandig grote poten te lopen, de veren beginnen te groeien en de vleugels krijgen steeds grotere lengte. Ze gaan de nestkast verkennen en gluren af en toe al naar buiten. Moe heeft ze de hele nacht alleen gelaten (het was niet zo koud) - al zat ze wel dichtbij op het rooster.  De aangevoerde prooien (zaterdag twee keer een specht !) gaan in een oogwenk compleet naar binnen, maar er wordt nog wel door Moe gevoerd. Dat gaat veranderen - Moe laat 's middags na het voeren een halve duif achter, zodat de jonkies zelf aan de slag kunnen. Toch komt ze al snel terug om de jonkies verder vol te proppen. Daarna neemt ze het restant (voornamelijk de vleugels) mee naar de voorraad. Een half uurtje later komt Pa er mee aan, om ook weer eens te voeren.

Het is dan goed te zien dat de jonge vrouwtjes inmiddels net zo groot zijn als hij ! Wat een verschil met nauwelijks drie weken geleden toen ze uit hun ei kropen.

   een specht als prooi

 

Vrijdag 14 mei. De jonkies zijn nu vier weken oud, en inmiddels (als vrouwtjes) groter dan Pa en vrijwel net zo groot als Moe. Hun veren nemen langzaamaan het dons over, en de vleugels worden langer en al vaak getest. Vandaag brengt Moe als ontbijt een klein prooitje, dat direct door één van de jonkies wordt ingepikt en afgeschermd. Na een tijdje hebben de andere twee het door en delen ze de buit. Moe komt nog even kijken of het goed gaat, maar laat ze direct weer alleen. Hoewel ze al veel apart de nestkast verkennen(ze kunnen al beter lopen), slapen ze nog steeds gezellig bijelkaar.

  valkjes 4 weken oud 

 

Dinsdag 18 mei. Inmiddels is de beschermkap van de binnencamera al aardig ondergepoept : ze kunnen hoog spuiten ! De jonkies worden steeds onrustiger en staren al veel naar buiten (al is daar niet veel meer dan de daken van de binnenstad te zien).  Moe heeft soms moeite om de nestkast binnen te komen om te voeren. De prooi wordt dan al snel van haar overgenomen, waarna de jonkies er wat ruzie over maken - maar meestal krijgt iedereen wel voldoende binnen. Er wordt veel geplukt, waarschijnlijk jeuken de nieuwe veren. Alleen de jongste heeft nog veel dons, bij de twee andere is het verenpak al aardig gevorderd. Dat geldt ook voor de vleugels, al duurt het nog wel even voordat er echt gevlogen gaat worden.  

Donderdag 20 mei. Het dons is vrijwel verdwenen, de vleugels zijn groot en worden regelmatig getest, en er wordt steeds meer naar buiten gekeken. Het wachten is op de eerste die de sprong naar het rooster durft te wagen. Of die de uitgang naar de omloop ontdekt - daarvandaan terug naar de nestkast is niet mogelijk. Echt gaan vliegen duurt nog wel minstens een weekje. We zullen het zien.

          En inderdaad : rond 18.15 uur, als vanaf het rooster wordt gevoerd klimt er eentje (de oudste) aan de rechterkant op de rand van de kast en kan dan via het gat in de balustrade aan de buitenkant van de kast komen. De sprong naar beneden naar de omloop is dan gemakkelijk, maar terug is het te hoog en niet mogelijk. Het jong zit nu achter de nestkast op de omloop. Het wordt daar (zoals de voorgaande jaren) door de ouders in de gaten gehouden en van eten voorzien. Waarschijnlijk ondekken de twee andere binnenkort ook deze uitgang. Helaas zijn ze dan niet meer op de nestkast webcam te zien, maar al snel wel op de buitencamera, als ze op het enge smalle randje onder het rooster kruipen. De tweede omloop is vanaf nu voor iedereen afgesloten tot alle valkjes goed kunnen vliegen.

 

Vrijdag 21 mei. De jonkies zijn nu vijf weken oud. Tegen tien uur vliegt Moe alarmerend rond de toren, waarschijnlijk omdat de beiaardier net naar zijn speelkamer is gelopen op de tweede omloop. Vanaf de grond is dan te zien dat het jong net daar in de balustrade zit en belangstellend naar de bloemenmarkt kijkt aan de voet van de toren. Ze is dus al helemaal rondom de toren gelopen.

      

net voor het vertrek   .  alleen nog een staart te zien   .  de volgende morgen op de omloop 

 

's Avonds (even na 20.45uur) klimt het jong net in het zicht van de buitencamera op het smalle randje dat rond de toren loopt, en kijkt nieuwsgierig om zich heen. Het is wel eng, want er staat een harde wind en de klauwen hebben weinig grip op het schuine randje. Toch lijkt het er op dat ze de nacht op dat randje doorbrengt (net onder de camera) en 's morgens rond 5 uur verschijnt ze wat nattig weer in beeld. Ze loopt onder het rooster naar de verre hoek en verdwijnt dan tegen 7 uur naar de kant van het plein. 

Vreemd genoeg heeft Moe de nacht niet zoals gebruikelijk, slapend op het rooster doorgebracht, maar kroop rond middernacht in de nestkast en sliep een aantal uren naast de twee jonkies - dat is nog niet eerder gezien. Als ze rond 5.20uur de kast verlaat, zit het derde jong net onder het rooster.

    

's avonds op het smalle randje     's morgens nog steeds        onder het rooster met Moe erop     

  

Zaterdag 22 mei. Het avontuurlijke oudste jong is de hele dag niet op de toren waargenomen, maar wordt 's avonds door bewoners aangetroffen in een dakgoot van woningen aan de Breestraat. Blijkbaar is ze van de toren "afgedwarreld" (echt vliegen kan ze voorlopig nog niet) en heeft toch een behoorlijke afstand afgelegd. Ze probeert daar op de daken rond te klauteren, maar komt steeds lager. Van passerende auto's en scooters trekt ze zich niets aan. Om te voorkomen dat ze uiteindelijk op straat zou belanden is ze door de Dierenambulance gevangen en direct daarna teruggebracht op de tweede omloop. Hopelijk blijft ze nu een paar dagen langer op de toren zitten. We wachten het af...

    

    

 

De volgende morgen (zondag, Pinksteren) is ze een tijdje te zien op de buitencamera, terwijl ze vlakbij de nestkast op het smalle randje klautert of er vanaf klimt naar de omloop. De twee jongere zusjes in de nestkast hebben blijkbaar nog geen behoefte om op avontuur te gaan. 

De rest van de zondag, en maandag, wordt ze (vanaf de grond of op de webcams) niet op de toren gezien - ze zal wel genoeg te eten krijgen en op de omloop liggen te slapen. Weer brengt Moe 's nachts een paar uur door in de nestkast. Maandagavond wordt er door de twee jonkies in de nestkast behoorlijk veel geruzied over een prooitje van een gierzwaluw - de jongste (en felste) wint.  

Dinsdag 25 mei. 's Middags vinden eindelijk ook de twee jonkies in de nestkast vlak na elkaar (om 13.50 en 14.06 uur) de bekende route naar de omloop - teruggaan is niet mogelijk. Moe zit vlakbij boven op de balustrade om een oogje in het zeil te houden. Ook de derde zal nog op de omloop zitten, en Moe zal ze daar alle drie verzorgen. Nu is het wachten op de eerste echte vliegpoging.

          

de staart van nummer twee   de laatste (en jongste)     Moe houdt het goed in de gaten 

 

Woensdag 26 mei. Aan het eind van de morgen zit er een slechtvalkje op de rand van de eerste omloop pleinkant. Onbekend of ze gevallen is of een vliegpoging heeft gedaan en niet voldoende hoogte heeft kunnen maken om terug naar de tweede omloop te vliegen. Direct wordt ook de eerste omloop voor iedereen afgesloten. De twee andere valkjes laten zich niet zien of horen. 

Wel een paar uur later : het jong op de eerste omloop (de middelste) zit nog op dezelfde plek, maar bij de nestkast is eerst één van de andere jonkies te zien - en de andere duidelijk te horen, vooral toen er een prooioverdracht op het rooster was en er geplukt werd. Het prooitje wordt door Moe gebruikt om al vliegend het valkje op de eerste omloop te verleiden achter haar aan te vliegen. Een kwartier later zitten de twee valkjes bij de nestkast samen in de balustrade. 

    

 

Donderdag 27 mei. Een regenachtige dag, en Moe komt rond 10.30 uur op het rooster om een prooitje te plukken. Even na 10.45 uur brengt ze dat net naast het rooster in de balustrade. Eén van de jonkies daar springt dan op het schuine randje, maar laat het prooitje vallen. Dat wordt direct opgedoken door Moe, die het even later terugbrengt - maar daarna valt het alsnog.  Een tweede valkje flappert in de balustrade, terwijl het valkje op het randje urenlang geniet van het uitzicht en 's middags zelfs een wandelingetje maakt. Ook 's avonds zijn de twee valkjes vaak op de buitencam te zien, terwijl er tussendoor de nodige prooien op het rooster worden geplukt.

Het derde valkje laat zich (ook vanaf de grond) vandaag niet zien.    

 

Vrijdag 28 mei. De jonkies zijn nu zes weken oud. Op de webcams is de hele dag vrijwel niets te zien. Wel vanaf de grond : het derde (middelste) valkje zit weer aan de pleinkant van de 1e omloop. Ook beide ouders vliegen af en toe rond, maar geen teken van de twee andere valkjes. Rond 15.30 uur krijgt de Dierenambulance een melding dat een valkje onderaan de toren is gevonden door een paar kinderen, die haar Ovie hebben gedoopt. Ze zit in een klein perkje waar net het kopje zichtbaar is. Dat is voor het eerst (en waarschijnlijk ook voor het laatst) dat ze als strikt niet-vegetariër zo dichtbij groene planten zit. Als de Dierenambulance haar mee naar boven neemt, zien ze onderweg op de 1e omloop twee jonkies zitten. De derde (de oudste) zit in het mandje, dus alle drie valkjes zijn op dat moment met zekerheid van de 2e omloop af - gevallen of gefladderd, dus ook de jongste.  Als het gevallen valkje op de 2e omloop wordt losgelaten, fladdert het snel weg en uiteindelijk lijkt het weg te vliegen door de balustrade. Het is nog niet terug gezien. Maar in elk geval lijken de vliegpogingen van alle valkjes begonnen. 

      

's Avonds zit het teruggeplaatste jonkie op de 2e omloop, op het randje onder het rooster, waarop Moe een prooi plukt en haar probeert mee te lokken - maar dat gebeurt niet.  Op de 1e omloop zitten/liggen de twee ander jonkies te slapen. Pa en Moe vliegen af en toe rond.

 

Zaterdag 29 mei. Op de webcam is te zien dat het jong de hele nacht op het schuine randje van de tweede omloop doorbrengt, en ook nog de volgende morgen tot 11.15uur. Dan verdwijnt ze om de hoek aan de pleinkant. Daar is ze 's middags vanaf de grond te zien. Op dezelfde plek, maar op de 1e omloop is ook een jong te zien. Het derde jong blijft buiten beeld, maar de ouders zijn in rust en Moe zit lange tijd op het kruis van de St.Joriskerk.

's Avonds zIt op de 1e omloop pleinkant nog steeds een jonkie, Pa zit aan de grachtkant op de hoek, net onder de 2e omloop. Voor hem een ongewone plek, dus waarschijnlijk houdt hij een oogje in het zeil op één van de jonkies. Moe zit op kruis StJoris kerk, en vlakbij op de trans zit het derde (middelste) jonkie. Die heeft dus duidelijk gevlogen ! 

Zondagmiddag 14uur zit het jong nog steeds op de trans van de St.Joriskerk, en liggen er twee te slapen op de 1e omloop van de OLV-toren. Om 21uur nog dezelfde situatie.

      

Maandag 31 mei - een zomerse dag. Om 13.30uur zit nog steeds het jong op de trans van de St.Joriskerk - het flappert soms wel, maar rondjes vliegen is er niet bij. Moe zit op het kruis maar vliegt al snel weg. Op de OLV-toren is geen enkele valk te vinden. 's Avonds dezelfde situatie, met beide ouders op kruis OLV-toren, met af en toe jaagpogingen. Om 21uur (minstens één) luidruchtig jong op 1e omloop OLV. 

Dinsdagavond 1 juni nog steeds hetzelfde : Moe op kruis St.Joris, met het jong op de rand van de trans. Op de 1e omloop van de OLV-toren zaten de twee jonkies bij elkaar in een hoek. Pa niet gezien. 

Woensdag 2 juni. Om 11uur zit alleen een valk op het kruis van de St.Joriskerk, met een jonkie op de trans - op de OLV-toren niets te zien. Om 14 uur : lege trans van de St.Joriskerk, wel valk op het kruis en de ander even cirkelend rond de OLV-toren. Daar was daarna korte tijd een jonkie aan de pleinkant in de balustrade te zien. Om 14.30uur zat op zowel kruis OLV-toren als St.Joriskerk een valk. Op de webcams was om 14.55uur bezoek van Pa aan nestkast te zien. 

Helaas : rond 17uur is het oudste valkje weer in de Breestraat gevonden (op een laag balkonnetje, na een tussenstop bij de trap van de Passage), en direct daarna door de Dierenambulance naar de 2e omloop teruggebracht. Ze was al snel daarna een half uurtje zichtbaar op de buitenwebcam, op de hoek van het smalle randje. Recht eronder zat op de 1e omloop het jongste valkje. Pa en Moe vlogen even in alarm rond de toren. 

Rond 20 uur zit het jongste valkje nog in de hoek 1e omloop, op de 2e omloop wordt er hevig gefladderd bij en in de wijzerplaat van de klok. Een kwartier later is veel gekrijs te horen, en zitten er twee valkjes bovenop de balustrade 2e omloop pleinkant : het teruggezette oudste valkje, plus het middelste valkje - dat blijkbaar eindelijk van de St.Joriskerk is weggevlogen en kans heeft gezien hier op de 2e omloop te landen. Samen spelen ze op de balustrade pleinkant, maar gaan al gauw in ruste.  Pa zit op kruis OLV-toren en Moe op kruis St.Joriskerk. Het middelste valkje blijkt een uurtje eerder ook al een rondje vanaf de St.Joris te hebben gevlogen - het gaat de goede kant op.

    

teruggezet op 2e omloop         gefladder in de klok                 samen spelen  

Donderdag 3 juni. Rond 13.30uur zittten beide ouders op hun eigen kruis, het jongste valkje op haar vaste hoek van de 1e omloop, de (waarschijnlijk) oudste ligt boven op de balustrade 2e omloop bij de VVV, en het middelste valkje zit plukkend aan een prooi op een lage hoek (Krankeledenstraat). Dat zal er naar toe gevlogen zijn, voor de daar al liggende prooi.  's Avonds vrijwel dezelfde situatie, alles in rust. 

Vrijdag 4 juni. Weer een zomersedag, en vandaag zijn de valkjes zeven weken oud. Op de buitenwebcam is vanaf rond 4.30uur Moe op het rooster en een jonkie op het randje te zien. Moe vliegt later weg, en het jong huppelt tegen 5.15uur onder het rooster, waarna het pardoes wegvliegt ! Het is ongetwijfeld het middelste valkje dat al een paar dagen op de St.Joriskerk heeft gezeten. En inderdaad : 's middags blijkt er nog steeds één jonkie op de balustrade van de 2e omloop te zitten en eentje op de 1e omloop. Het derde valkje zit weer op de lage hoek Krankeledenstraat te peuzelen, en Pa op kolom 3e omloop, en Moe op het kruis St.Joriskerk.

's Avonds wordt voor het eerst gezien dat ook het oudste valkje (dat op de 2e omloop zat) nu vliegt, samen met de middelste valkje. Ze komen daarbij ook al hoger dan de tweede omloop. Het jongste valkje zit nog op de 1e omloop en heeft nog niet gevlogen. Pa en Moe zijn in de buurt en houden e.e.a. in de gaten.

Zaterdag 5 juni. Er zijn vandaag voor het eerst in vele maanden weer torenbeklimmingen. Voorlopig is voor de toeristen alleen de hoge derde omloop toegankelijk, de 1e en 2e omloop zijn vanwege de valkjes nog afgesloten. Moe zit op het kruis van de St.Joriskerk, en komt zodra ze een toerist ziet, snel met de alarmroep er op af. De valkjes die op de 1e en 2e omloop zitten reageren niet, maar het valkje dat al hoog op de derde zit vliegt een paar rondjes en verdwijnt dan boven de binnenstad. Als er later een prooi op de trans van de St.Joriskerk wordt gebracht, komen de twee oudste jonkies er op af en verdelen de buit.

      

Om 16 uur is op de OLV-toren het jongste valkje dat op de 1e omloop zat, inmiddels ook aan een vliegpoging begonnen en dat gaat goed : ze vliegt telkens een rondje om de toren om wat hoger op dezelfde hoek te landen en daar al krijsend te flapperen. Pa zit dichtbij in de krullen en houdt het in de gaten. Ook Moe komt af en toe even kijken.  

      

Zondag 6 juni. Het jongste valkje zit nu bovenop de balustrade van de tweede omloop. Het kan dus al voldoende vliegen. De twee andere jonkies zitten nog steeds op de hoek van de trans St.Joriskerk. Moe laat af en toe haar alarmroep klinken als de toeristen op de derde omloop lopen. Pa is afwezig.

      

Maandag 7 juni. Zomersedag - de valkjes laten zich nu moeilijker zien, ze liggen waarschijnlijk ergens te slapen. 's Avonds rond 20uur zitten er twee op kolommen boven de 3e omloop en eentje op een hoek tussen de 1e en 2e omloop. Pa en Moe houden de boel hier in de gaten. Later blijkt dat ze rond 18.30uur prooien hebben gehad en toen even volop gevlogen hebben.

    
Prooioverdracht

Dit zal de komende dagen het beeld zijn : als je geluk hebt wordt er net luidkeels al vliegend een prooi van Pa of Moe overgenomen, maar na het peuzelen gaan ze dan weer lang ergens in ruste en valt er weinig te zien.  

Donderdagavond 10 juni zijn alle valkjes vliegend bij de OLV-toren te zien als ze één voor één een prooi krijgen (voor ieder een duif !) die ze in de lucht moeten overnemen. Voor het eerst zit daarna een valkje op de antenne bij het politiebureau - een teken dat de familie binnenkort gaat verhuizen naar de hoge kantoren bij het spoor. Dat gebeurt elk jaar, en daar krijgen de valkjes dan hun jachtlessen.

     Vrijdagavond zit een valkje op de dakrand van FrieslandCampina, en een ander zit op de dakrand van KPN te peuzelen, met een ouder in de buurt. Maar een ander valkje zit nog op de trans van de SintJoriskerk. Ze zijn nu acht weken oud.

     Ook zaterdagmorgen (12 juni) is er nog volop activiteit te zien op de buitenwebcam van de OLV-toren. Rond 8.45uur jaagt een jong zelfs Pa van het rooster - voor het eerst dat dit jaar een jonkie op het rooster wordt gezien. Zij verdwijnt na een paar minuten naar de omloop.   

's Avonds zit Moe op de M van Eempolis, Pa plukt een oude prooi in de P van KPN (de voorraad-kast). Op de dakranden van de kantoren in de buurt zijn af en toe jonkies te zien.

De familie is verhuisd richting station.

De volgende middag (13 juni) zitten Pa en Moe op het frame ex-Akzo, en een jonkie op de dakrand bij MVGM. 's Avonds zit er eentje op KPN, een ander vliegt even (tevergeefs) achter een duif aan en gaat dan bij de eerste zitten. Rond 21.30 uur zijn Pa en Moe op de buitenwebcam te zien.

Maandagavond zitten de drie jonkies vlak bij elkaar op het dak van KPN, als Pa langs vliegt (zonder prooi). Direct gaat het trio al krijsend op de vleugels en speelt met elkaar. Niet lang, want na twee rondjes boven de Eempolis gaan ze al snel weer terug naar de KPN om uit te rusten.... 

    

Dinsdagmiddag 15 juni rond 13.30uur blijken ze toch weer allemaal op de toren te zitten, en vliegen even boven de binnenstad. Ze verdwijnen richting Randenbroek. Eén van de ouders zit om 14.15uur op frame ex-Akzo.

Woensdag - een hete dag. Om 15.45uur zit er een jonkie op dakrand FrieslandCampina (kant Berkenweg) te peuzelen, met op de andere dakrand een hongerige zus, hopend op wat restjes.  's Avonds vliegt er daar eentje rond, die even op de antenne bij de telefooncentrale gaat zitten. Ook bij de OLV-toren wordt even gevlogen en bij het SintJorisplein zelfs een vergeefse poging tot jagen gedaan. 

        

Donderdag - alweer een hete dag. 's Avonds zit er een jonkie op het kruis van de voormalige kerk in het Soesterkwartier. Verder niets kunnen vinden.

Zaterdagmorgen vliegen er twee jonkies spelend rondom het gebouw van Friesland Campina. Later zit er eentje op een hoek van de dakrand te peuzelen. Onbekend of ze die prooi zelf gevangen heeft of gekregen van één van de ouders.  Ze zijn nu negen weken oud.

Zondag 20 juni rond de middag zitten de drie jonkies op de dakrand van FrieslandCampina aan de kant van de Berkenweg. Een mooie plek om te jagen op vogels in het Bergkwartier. 

Maandag is een regendag, maar dinsdag is tegen de middag op de webcams te zien dat Moe de nestkast invlucht, als ze wordt achtervolgd door twee jonkies. Eén jonkie volgt haar de kast in, en belaagt haar zelfs - Moe ontsnapt door de achteruitgang. De jonkies worden in deze periode vaak hongerig omdat ze geen prooiresten meer van de ouders krijgen, die ze daarmee dwingen om zelf op jacht te gaan. 

Ook woensdagmorgen vroeg, als Pa net in de kast zit en Moe ook naar binnen wil, wordt Moe op het rooster aangevallen door een jonkie terwijl een tweede langsvliegt. 

Vrijdagmiddag zit er een jonkie luidruchtig te peuzelen bovenop de antenne bij de oude Watertoren, bovenop de Berg - dus een heel eind van de binnenstad.

De dagen daarna ( ze zijn nu tien weken oud) worden regelmatig twee valkjes samen gezien op de kantoren bij het spoor. Soms spelen ze even, maar ze cirkelen ook al hoog - wat betekent dat ze de jachttechniek geleerd hebben. Al zullen ze nog vaak tevergeefs duiken op een mogelijke prooi. Soms zit het jongste valkje op het rooster en zelfs in de nestkast.

Begin juli (ze zijn nu elf weken oud) worden regelmatig twee valkjes gezien bij de kantoren - bij het spoor, maar ook langs de Berkenweg. En soms zit er ook wel eentje op het kruis van de voormalige kerk in de PaulusBorstraat. Allemaal uitzichtpunten om daar vanaf een prooi proberen te pakken. Dat zullen voornamelijk jonge vogels zijn, die (net als de valkjes) nog niet veel ervaring hebben, en dus net iets gemakkelijker te pakken zijn.

Half juli wordt er steeds maar één jonkie tegelijk gezien. Het is niet te zien of dat telkens dezelfde is, of dat er nog meerdere jonkies in de buurt zijn. De meldingen betreffen zowel de kantoren bij het spoor, als de OLV-toren. Op 15 juli zit er eentje in de stromende regen op het rooster, en ook op 22 juli is daar 's avonds nog even een jonkie te zien. Op 24 juli zitten er twee op de kantoren bij de Berkenweg. Daarna zijn er geen meldingen meer. We mogen er vanuit gaan dat ze alledrie de wijde wereld zijn ingetrokken, om over een paar jaar een partner en hun eigen territorium te vinden.

Vanaf begin augustus en daarna : de ouders zijn in elk geval wel allebei aanwezig. Meestal op KPN en ex-Akzo, maar soms zijn ze ook nog op de webcams te zien : op het rooster en zelfs kuiltjes gravend in de nestkast.

Op 13 oktober is de nestkast schoongemaakt : de vieze bovenlaag grind met botjes, veertjes en duivenringen is verwijderd en vervangen door een laagje schoon grind. De beschermkap van de binnencamera - die door de jonkies flink was ondergepoept - is schoongepoetst. Beide valken zaten op de toren toen de werkzaamheden begonnen. Ze keken het even aan en vlogen toen weg naar de antenne bij het politiebureau en het kruis van de StJoriskerk.

Terugmelding 

Half februari 2022 is helaas één van de jongen dood gevonden in Kampenhout (tussen Mechelen en Brussel). Het was het oudste valkje van de drie, dat twee keer van de toren was gevallen.