In het voorjaar van 2014 wordt er wel een serieuze broedpoging gestart. Het baltsen begint al heel vroeg in het jaar : wekenlang vliegen de slechtvalken luid kakelend om de toren en landden vaak op de tweede omloop. Je kan ze dan soms op het invliegrooster van de nestkast zien zitten.

Het baltsgedrag van de slechtvalken bestaat o.a. uit samen heel hoog gaan vliegen, waarbij het mannetje af en toe een schijn-“aanval” doet naar het vrouwtje, waarbij ze elkaar bijna aanraken. Soms laat het mannetje prooidelen vallen die door het vrouwtje dan in de lucht worden opgevangen. Het mannetje brengt ook prooien als geschenk naar het vrouwtje om te laten zien dat hij een goed jager is, want tijdens de broedperiode moet hij vrijwel in zijn eentje voor het eten van haar en de jonkies zorgen.  Voor het leggen van de eieren graaft hij in het grind in de nestkist een (heel ondiep) kuiltje, dat door het vrouwtje moet worden goedgekeurd.

Paringen vinden meestal plaats boven op de toren : in de “ui” of op een hoog uitsteeksel op een hoek van de toren. Een paring duurt maar heel even : het vrouwtje gaat op een goed bereikbare plek zitten en buigt zich iets voorover. Het mannetje komt aanvliegen, gaat (al fladderend) een paar seconden op de rug van het vrouwtje zitten en vliegt al weer weg – de paring is voltooid.

Dit jaar wordt op 19 maart tijdens een controle van de nestkast door de Vogelwacht een ei in het grind gezien, waarna de torenbeklimmingen door toeristen van het Gilde en de VVV direct worden aangepast om de valken niet te verstoren. Al snel kan geconcludeerd worden dat er gebroed wordt.

Bij slechtvalken gebeurt het broeden voornamelijk door het vrouwtje. Het mannetje moet dan in die periode op jacht en zorgen voor de aanvoer van prooien. Terwijl het vrouwtje dan (buiten de nestkast) de prooi oppeuzelt, zit het mannetje zolang op de eieren.

In deze periode worden verschillende keren ook andere slechtvalken bij de toren gezien, die dan door de Amersfoortse valken worden weggejaagd. Meestal doet eerst het mannetje (die meestal ergens op de toren op de uitkijk zit) een poging, maar als het een vrouwtje is (of een sterk mannetje) dan past het mannetje zolang op de eieren, en verlaat het grotere vrouwtje het nest om het gevecht aan te gaan.

De broedtijd is globaal 4 weken, dus op 1 mei is door de Vogelwacht voorzichtig een controle van de nestkast uitgevoerd, waarbij bleek dat er inmiddels drie jonkies uitgekomen waren. Twee weken later (op 14 mei 2014) zijn de jonkies (zoals de meeste slechtvalken die in Nederland in nestkasten broeden) geringd met een (gekleurde) code-ring, zodat ze later herkend kunnen worden. Ze worden dan ook gelijk gemeten en gewogen. Het bleek om twee mannetjes en een vrouwtje te gaan. Zelfs op deze jonge leeftijd zijn de vrouwtjes al een stuk groter (en zwaarder) dan de mannetjes. De jonkies zijn nog tamelijk hulpeloos, en hebben een dik wit donzen pak aan.

Jong 1  Man (18 dagen oud)    Vleugel lengte = 140 mm    Klauw= 110 mm    Gewicht= 575 gram
Jong 2  Man (20 dagen oud)    Vleugel lengte = 152 mm    Klauw= 106 mm    Gewicht= 547 gram
Jong 3  Vrouw (21 dagen oud) Vleugel lengte = 164 mm    Klauw= 120 mm    Gewicht= 810 gram

foto's : Henk E. Groenewoud

Het moment van ringen is ook gebruikt om een webcam bij de nestkast te plaatsen. Dit is een sponsorproject van de Amersfoortse “'t Nonnetje Motorrit”, samen met het Amersfoortse bedrijf “VCN Beveiliging”, aangeboden aan de gemeente Amersfoort en dus aan alle inwoners en vogelliefhebbers. Het bekijken van de beelden zou gebeuren via een tijdelijke free wifi-verbinding, aangelegd en gesponsord door stichting FREEWIFI. Helaas blijken er veel technische problemen zodat het afkijken van de beelden dit jaar nog niet lukt.
Wel is er bij het ringen door Henk E.Groenewoud ook een sensor videocamera bij het rooster van de nestkast gehangen, die na een paar weken een aantal scherpe opnamen blijkt te hebben gemaakt.

foto : Henk E. Groenewoud

De jonkies worden de eerste weken gevoerd door de moeder, die de door het mannetje aangevoerde prooien in kleine stukjes scheurt en aan de jongen voert. Na drie weken verliezen de jonkies hun witte donzen pak en krijgen ze een grijsbruin verenpak, waarvan de bruine vegen op de buik verticaal lopen - in tegenstelling met die van de ouders, die meer horizontaal gestreept zijn. De snavel is grijs. Ze beginnen dan ook te lopen en de omgeving van de nestkast te verkennen. De vogelaars noemen dat “takken” (in de natuur zou dat het verkennen van de takken van de boom zijn). In deze periode kan je de drie jonkies op het invliegrooster zien zitten, en na een paar dagen worden er vleugelstrek-oefeningen gedaan. Soms zitten ze gevaarlijk dicht aan de rand van de balustrade.

Als ongeveer 6 weken na de geboorte de vleugels sterk genoeg zijn, begint de spannende tijd van het leren vliegen. En zoals wel vaker voorkomt zijn de drie jonge slechtvalken tijdens hun eerste oefenvlucht naar beneden “gevallen”, d.w.z. van de toren naar beneden zweven ging wel, maar voor hun terugvlucht (naar boven) hebben ze nog niet genoeg kracht in de vleugels.
Het eerste slechtvalkje (het vrouwtje) is 3 juni aangebracht bij de vogelopvang in Woudenberg - zij zat op een dakterras in de Krankeledenstraat. De volgende dag is het tweede slechtvalkje gevonden op een container bij de Albert Heijn. Het derde jong is 5 juni naar de opvang gebracht. Dit jong is er het slechtste aan toe, want het moest uit de gracht worden gehaald. In alle gevallen is het afhandelen via de Dierenambulance gegaan. Vanuit de vogelopvang is contact opgenomen met de landelijke Slechtvalkenwerkgroep en in overleg is besloten tot de oplossing van bijvoeren en daarna zo snel mogelijk terugplaatsen op de toren.
Op 6 juni gebeurt dat met de eerste twee jonkies; het derde jong is dan nog te zwak. Ze worden vrijgelaten bij de nestkast en de ouders blijken de zorgtaak direct weer op zich te nemen en de jonkies te voeren.

De teruggeplaatste jonkies beheersen de vliegkunst inmiddels al een stuk beter en vliegen de dagen erna vaak met hun ouders rond de toren. Al snel zijn ze ook te vinden op de hoge kantoren langs het spoor (het Smallepad, de Stationsstraat en de Berkenweg) waar ze gemakkelijker van dak naar dak kunnen vliegen. Vooral de kantoren van AkzoNobel, de KPN en FrieslandCampina blijken favoriet - en niet alleen het dak, maar ook de reclame-letters. Op de kantoren worden ze nog steeds door de ouders met prooien gevoerd.

Zaterdag 14 juni wordt de laatste van de drie jonge slechtvalken teruggeplaatst. Ook deze kan inmiddels al beter vliegen : direct na het terugplaatsen vliegt hij hogerop de toren in. Om te zorgen dat de jonge valken niet gestoord worden is de toren een aantal weken gedeeltelijk afgesloten voor bezoekers.

De eerste weken na het uitvliegen leren de ouders de jonge valken de kunst van het jagen om prooien vliegend te bemachtigen. In juli en augustus worden Joris en Sofie samen met twee van de jonge vogels vooral gezien bij de hoge kantoorgebouwen langs het spoor, waar ze hun lessen krijgen. Boven het spooremplacement zitten ze elkaar achterna en halen vreemde capriolen uit. Eerst is dat “tikkertje” – ze proberen de ander al vliegend met een klauw aan te raken. Dan het in de lucht overnemen van een prooirest van één van de ouders. Later gevolgd door hele prooien die de ouders laten vallen en die de jonkies in de lucht moeten opvangen. Gemiste prooien zijn hier en daar op straat te vinden : slechtvalken rapen in de stad niets van de grond op. Uiteindelijk mag het jonkie een levende prooi overpakken en zelf doden. Dit alles is nodig om zich de jachtkunst eigen te maken en zelfstandig voor hun eigen voedsel te kunnen zorgen.  
     

 twee jonkies op de letters AkzoNobel               het derde jong in de “ui” van de toren

Alleen het derde slechtvalkje is wat rustiger en blijft nog veel bij de toren, met voorkeur voor "de ui", helemaal bovenin. Half oktober komt helaas het bericht binnen dat er een dode slechtvalk is gevonden op het dak van AkzoNobel. Het blijkt het derde jong te zijn dat in de gracht was gevallen en als laatste was teruggeplaatst. De twee andere jonge slechtvalken zijn dan inmiddels al “de wijde wereld” in getrokken. Joris en Sofie blijven samen achter, en zullen de hele winter te zien zijn op zowel de toren als de kantoren langs het spoor.