Verslag Groenvisie in Vogelvlucht 17
Op 10 september was in Het Groene Huis de 17e avond Groenvisie in Vogelvlucht. Inwoners, raadsleden en ambtenaren gingen met elkaar in gesprek over de bomenleidraad, natuurvolgend beheer, de resultaten van het onderzoek dat studenten van de WUR deden voor de Groene Wijkraad Liendert Rustenburg en over faunapassages. Hieronder delen we de vier presentaties met de belangrijkste punten uit de tafelgesprekken.
1. Afronding Bomenleidraad
Janneke Koekoek van de gemeente Amersfoort gaf een update over de afronding van de Bomenleidraad. In de Bomenleidraad legt de gemeente vast hoe zij met de bomen in Amersfoort omgaat, welke afwegingen zij maakt en welke ambities zij heeft voor de bomen.
Ongeveer een jaar geleden vertelde ze in Het Groene Huis dat de gemeente Amersfoort de bomenleidraad die in 2017 was vastgelegd ging actualiseren. De input die zij die avond kreeg én de input die zij kreeg van de meeleesgroep die die avond is samengesteld heeft zij erg gewaardeerd en verwerkt in de geactualiseerde Bomenleidraad die waarschijnlijk in oktober door het college wordt vastgesteld. De belangrijkste die zijn doorgevoerd zijn:
- De gemeente gaat voor meer bomen in de stad, bijvooreeld door :
- de ruimte voor bomen mee te laten groeien: kwalitatief en kwantitatief
- bij herinrichting gezonde bomen te behouden, ongezonde bomen te vervangen én extra bomen te planten
- Extra maatregelen om bomen te beschermen:
- bij kapvergunningsproces de afstand tot de erfgrens geen rol te laten spelen
- hoofdstuk hinder en overlast verder uit te werken: zonnepanleen geen reden tot snoei
- aandacht voor bomen die de potentie hebben uit te groeien tot monumentale boom
Een goede ondergrondse groeiplaats is dan heel belangrijk
- Nieuwe hoofdstukken:
- ecologisch boombeheer: bijvoorbeeld niet meer opkronen van bomen als ze in het groen staan, a-symetrisch snoeien dus minder hoog opkronen bij een fietspad dan bij een weg.
- bossen: gericht op biodiversiteit en veerkrachtige bossen door kleinschalig, actief en participatief bosbeheer
Meer is te zien en te lezen in deze presentatie (pdf, 8MB). Zodra de bomenleidraad is vastgesteld komt deze op de website van de Het Groene Huis te staan.
2. Natuurvolgend beheer: niet maaien onder bomen
In de presentatie van Janneke Koekoek werd het al genoemd: de gemeente wil bij bomen die in het groen staan 3 meter vanaf de stam niet meer maaien. Wat dit uitgangspunt betekent in de praktijk, vertelde Vincent Bouma van de gemeente Amersfoort.
Dit anders maaien is één van de maatregelen die de gemeente neemt in het kader van natuurvolgend beheer. Natuurvolgend beheer betekent dat de gemeente meer ruimte gaat geven aan natuurlijke processen: de natuur mag meer haar gang gaan. Er ontstaat dan meer leefruimte voor allerlei schimmels, bodemdiertjes, insecten en (kleine) zoogdieren en het versterkt de biodiversiteit en draagt dus bij aan een Basiskwaliteit Natuur in Amersfoort. Andere maatregelen die daarbij horen zijn zo min mogelijk snoeien en meer blad laten liggen.
De gemeente wil dus stoppen met stoppen met maaien van de eerste 3 meter onder bomen. Daar hoort wel een een 'tenzij' . Er kunnen goede redenen zijn om toch onder bomen te maaien. Denk aan:
- veiligheid: zo moeten weggebruikers goed zicht hebben om ongelukken te voorkomen
- functioneel gebruik: denk aan evenementen terreinen, officiële trapveldjes en hondenvoorzieningen. Die laatste om te voorkomen dat grasaren in de vacht van de honden kruipen.
- beeldkwaliteit en cultuurhistorisch beheer: bijvoorbeeld in monumentale parken
- ecologie en vegetatiebeheer: bijvoorbeeld om ecologische waardevolle vegetatie te bescgermen of te laten ontstaan of juist om invasieve of overlastgevende soorten te bestrijden
- beheerbaarheid en meldingen: bijvoorbeeld sociale veiligheid of als een grasstrook minder dan 2 meter breed is
Uit een eerste analyse blijkt dat ongeveer 18.000 bomen aan die criteria voldoen. De gemeente gaat nog kijken hoe dit zich verhoudt met de uitbreiding naar extensief gras. De gemeente gaat beginnen in een aantal pilot wijken. Het afgelopen jaar is er al een eerste pilot geweest in de buurten in het Soesterkwartier, Isselt, de Berg, Leusderkwartier en vermeerkwartier. Deze pilot zijn we momenteel aan het evalueren om te kijken welke gebieden voor volgend jaar als pilot aangewezen gaan worden. Uiteraard zullen we dit, zodra er meer over bekend is, laten weten.
We weten dat dit anders maaien het aanzicht van de openbare ruimte gaat veranderen en dat waarschijnlijk een deel van de inwoners daar niet (direct) blij mee zullen zijn. Hoe kan de gemeente daar het beste over communiceren? Die vraag werd aan twee tafels besproken en dat leverde mooie inzichten op. Zo is het belangrijk om positieve woorden te gebruiken: niet zeggen wat je niet doet (maaien) maar wat je wel doet (ruimte maken voor natuur). En maak duidelijk dat het geen verkapte bezuiniging is. Dat kan door het hele verhaal te vertellen, dat kan ook door het verhaal vanuit het perspectief van bijvoorbeeld een boom te vertellen. Groene vrijwilligers kunnen helpen door tijdens excursies en aan hun mede wijkbewoners te vertellen wat het anders maaien oplevert. Kinderen kunnen helpen om een goede slogan te bedenken.
Klik hier (pdf, 1,7 MB) om de presentatie van Vincent Bouma te bekijken
3. Groengordel Rustenburg The Park as a Backyard
In de Groene Wijkraad Liendert Rustenburg werken acht ‘groene’ organisaties samen om de natuur en het groen in hun wijk te versterken en zo de leefomgeving van mensen te verbeteren. Eerder presenteerden zij hun project voor een Behaaglijk Liendert Rustenburg waarin zij door het planten van heggen de groengebieden en de mensen die daar bij betrokken zijn te verbinden.
Inmiddels zijn zij begonnen met het uitwerken van een tweede idee: het versterken van de groengordel Rustenburg als ecologische verbinding tussen het Waterwingebied en het spoor Amersfoort – Apeldoorn. De Groene Wijkraad had dit gebied aangedragen om op te nemen in het Natuurnetwerk Amersfoort. Dat is ook gebeurd! De gemeente daagde hen wel uit om met een plan voor het versterken van het hele gebied te komen. Een uitdaging die met studenten van de WUR werd opgepakt. Zij onderzochten het gebied, spraken met de inwoners die zich betrokken voelen bij het gebied en kwamen met een visie en ontwerp voor de toekomst van het park gebaseerd op het idee van een park als achtertuin. Ze schreven een indrukwekkend rapport dat door Paul Vriesekoop en Paul Liklikuwata van de groene wijkraad werd gepresenteerd. In die presentatie (pdf, 1.7MB) kwamen de doelstellingen achter het ontwerp aan bod, de verschillende bouwstenen (zowel ecologische, sociale als meer algemene ontwerpblokken) en het concept ontwerp voor het gebied. Ook vertelde de groene wijkraad de vervolgstappen die zij gaan zetten om het plan te concretiseren en te realiseren. Want zij willen zich inzetten voor de realiatie en het beheer van het gebied. Een belangrijke eerste stap werd meteen die avond gezet: het rapport werd aangeboden aan wethouder van Lammeren, de stadsecologen en aan Het Groene Huis.
In het interactieve gesprek na de pauze zijn bovenstaande punten nader toegelicht. De wijze waarop dit plan wordt aangepakt was voor velen een bron van inspiratie. Het rapport is te bekijken bij Het Groene Huis.
4. Onderzoek Faunavoorzieningen en Wildspotters
De gemeente Amersfoort vind het belangrijk dat ook niet-menselijke dieren zich prettig en veilig in de stad kunnen verplaatsen. Dat geldt voor huisdieren én voor vrij levende dieren. Ilona Heidotting van de Gemeente Amersfoort begon haar presentatie (pdf, 1 MB) dan ook met afbeeldingen van krantenartikelen over de nieuwe trappetjes voor padden, in putten, en voor katten, in de grachten. Dit zijn twee voorbeelden van faunavoorzieningen in Amersfoort. Ilona liet ook zien welke andere faunavoorzieningen er zijn en welke dieren daar van profiteren. Daaronder zijn ook verschillende gidssoorten zoals de boommarter, otter, kleine watersalamander en vleermuizen. Want faunavoorzieningen zijn een belangrijk voor het realiseren van een basiskwaliteit natuur in Amersfoort. Helaas bleek het beheer van een deel van de faunavoorzieningen niet goed te zijn afgesproken. Daarom heeft de gemeente Amersfoort 163 bestaande faunavoorzieningen laten onderzoeken. Gelukkig bleek het merendeel nog prima te werken. De werkzaamheden om 19 voorzieningen te verbeteren zijn al gestart. Ook worden afspraken over het beheer van de voorzieningen beter vastgelegd.
Mensen die nieuwsgierig zijn naar de faunavoorzieningen en wil helpen onderzoeken of deze goed werken, kunnen meedoen met het project wildspotters.nl . Bij drie faunavoorzieningen in Amersfoort zijn wildcamera's opgehangen waarvan fragmenten op de website van wildspotters worden gedeeld. Bezoekers kunnen helpen door de dieren te identificeren. Inmiddels zijn hazen, egels, marterachtigen, ratten, muizen en katten geidentificeerd. Ilona Heidotting riep iedereen op om plekken in de stad die voor dieren gevaarlijk zijn door te geven via de Buiten Beter app van de gemeente.
In het rondetafel gesprek spraken de aanwezigen hun zorgen uit voor de dieren in de stad en kwamen met praktische oplossingen. Zo zou er in het voorjaar ook gaas gespannen kunnen worden voor straatkolken om te voorkomen dat amfibiëen er tijdens de trek invallen. Na afloop van de trek zou die weer kunnen worden weggehaald. Voor andere problemen is minder snel een eenvoudige oplossing: denk aan de kievitten die broeden op nu nog braakliggende bouwterreinen waar ook honden worden uitgelaten. Het is dan in ieder geval van belang om mensen te waarschuwen die misschien niet weten dat de dieren daar verblijven, te zorgen voor goede leefgebieden en rustgebieden voor dieren in en om de stad en om ook te handhaven als mensen zich niet aan de regels houden.
Afronding
Aan het eind van de avond is vanuit de verschillende tafels een korte terugkoppeling gegeven. Onder het genot van een drankje is nog even nagepraat. De verschillende onderwerpen komen dan ook zeker terug op een volgende avond Groenvisie in Vogelvlucht.