Middeleeuws erf

Verscholen in de natuur van het Landgoed Schothorst ligt het Middeleeuws Erf. Op dit boerenerf uit de vroege Middeleeuwen maak je kennis met de gebouwen, gewassen en mensen van rond het jaar 800. 

De boerderij is een reconstructie gebaseerd op opgravingen in Wijk bij Duurstede en is uniek in Nederland. Op het middeleeuws erf ervaar je het eenvoudige middeleeuwse boerenleven dat was afgestemd op de natuur.

Natuurlijk zijn er ook allerlei dieren op het erf, in de weide en de stal. Dat zijn voornamelijk oude huisdierrassen: schapen (Veluws heideschaap), geiten (Nederlandse landgeit), Kune Kune varkens en kippen.

Hoe leefden de middeleeuwers toen? Mochten de dieren vrij rondlopen? Hoe rook het daar? Hoe hielden ze zichzelf warm? Waar ging hun afval heen? En deden ze toen ook spelletjes? Je komt er achter door langs gaan.

Elke zondag tussen 13:00 - 16.30 uur (van mei t/m september) loopt onze gastvrouw in middeleeuwse kleding. Natuurlijk mag je haar allerlei vragen stellen! Tijdens de Vikingweekenden kun je op het erf verschillende ambachten uit de middeleeuwen bekijken. Ook tijdens de Sibbezondagen worden er verschillende ambachten gedemonstreerd. Soms kan je meedoen met een acticiteit. Tijdens de Vikingweekenden en de Sibbezondagen lopen de 'bewoners' ook inmiddeleeuwse kledij. Ook zijn dagen met bijzondere activiteiten.

Achtergrond Middeleeuws Erf

Het vroeg Middeleeuws Erf De Bergkamp heeft in de eerste plaats een educatieve functie, die is toegespitst op natuurbeleving. Het CNME gebruikt het erf als middel om het verhaal te vertellen van de verbintenis tussen de mens en de natuur. Later werd hierin steeds meer de historische achtergrond verweven: het verhaal van de oorsprong van de boerderij en de samenleving van vroeger. De doelgroepen die bediend worden zijn de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs in Amersfoort en mensen uit de omliggende wijken die komen recreëren op Landgoed Schothorst. Daarnaast functioneert het erf ook als gemengd bedrijf, sociale werkplaats en leer-werkomgeving. Na 2000 zijn er plannen gemaakt en later uitgevoerd om het Middeleeuws Erf de functie van ‘kinderboerderij’ te geven, met als specialiteit oude huisdierrassen. Het middeleeuwse karakter kon hierbij gehandhaafd blijven.

De Bergkamp is een vorm van experimentele archeologie. Dit is een praktische richting, die door middel van experimenten wil nagaan hoe men vroeger leefde, werkte en dingen gebruikte. De experimenten geven een beeld van het leven, zoals het zich vroeger waarschijnlijk afspeelde. Bij dit soort experimenten is er altijd een factor die een vertekend beeld kan geven: de experimenten worden uitgevoerd door moderne mensen. Zij hebben bepaalde hedendaagse denkwijzen en denkpatronen voor het oplossen van problemen, die je niet kunt uitschakelen. Daarnaast zijn er ook veel vaardigheden en kennis verlorengegaan.

In Museum Flehite in Amersfoort hangt een kaart uit de 18e eeuw, waarop de naam Bergkamp staat vermeld. Deze naam komt ook terug op een 19e eeuwse kaart van het Archief in Amersfoort. Het Landgoed Schothorst ligt op een dekzandrug: een hogergelegen gebied (‘berg’), dat een goede plek bood om je huis (‘kamp’) op te bouwen. Deze oude naam is dus opnieuw in gebruik genomen voor het Middeleeuws Erf.

De boerderij is een reconstructie van een ‘Dorestadboerderij’ uit de 9e eeuw zoals deze eruit zou kunnen hebben gezien, gebaseerd op opgravingen in Wijk bij Duurstede. De relatief kleine oppervlakte in de boerderij heeft vele functies; woon-, kook- en slaapruimte, stal, opslag, werkplaats. In de winter staan de meeste dieren op stal en geven warmte. De boerderij, de dieren en akkers geven een goed beeld van het eenvoudige boerenleven in de vroege middeleeuwen rond 800 na Christus. Het dagelijkse leven in de vroege Middeleeuwen hing in grote mate samen met de seizoenen en het klimaat. Deze bepaalden wanneer er gezaaid moest worden en wanneer geoogst en geslacht. De mensen voorzagen, zo goed en zo kwaad als het ging, in hun eigen levensonderhoud. Dit betekende dat ze zelf zorgden voor hun voedsel, kleding en behuizing. Men was afhankelijk van de materialen en de grondstoffen uit de natuur. Hierdoor was men erg zuinig op land en dieren, maar ook bijvoorbeeld op gereedschappen en kleding. Het maken hiervan kostte veel inspanning en vereiste vaardigheid. De Bergkamp Sibbe en de Vikingweekenden geven u inzicht in het leven in de Middeleeuwen. Een Sibbe is een familiegroep. De familiegroep bestaat uit een gezin, plus vaak ook grootouders of broers en zussen van de ouders. Er zullen mogelijk zo’n 8-10 mensen in dit type boerderij gewoond hebben.

Vroeger was alleen de natuur beschikbaar om aan bouwmaterialen te komen. Men haalde bouwhout uit het bos, en riet voor het dak van de oever van een rivier. Uit de grond werd leem gehaald, deze vermengde men met stro en koeienpoep. Dit werd op de muren gesmeerd die van gevlochten takken gemaakt waren. Zo kreeg je mooie gladde muren. Je kunt deze techniek goed zien op De Bergkamp, bijvoorbeeld bij het kippenhok. Veel materialen die op De Bergkamp gebruikt zijn, zijn afkomstig van het erf of uit de directe omgeving en natuur op het Landgoed Schothorst.

 

Bron: “De Bergkamp, een boerenerf. Het verhaal van de vroege middeleeuwen op Landgoed Schothorst.”

Home Onze locatie Middeleeuws erf